ต้นดองดืง ไม้ประดับดอกสวย

สมัยก่อน ไม้ต้นนี้ได้รับความนิยมปลูกเป็นไม้ประดับอย่างแพร่หลาย เนื่องจากเป็นไม้ที่มีดอกสวยงามแปลกตามาก และในสมัยนั้นจะมีผู้ขยายพันธุ์นำต้นออกวางขายอย่างกว้างขวาง ที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสฯ แต่ในปัจจุบัน ต้น “ดองดึง” กลายเป็นไม้ที่ถูกลืม ไม่ได้รับความสนใจจากผู้ปลูกเหมือนเช่นแต่ก่อนอีก จนกลายเป็นไม้หายากไปโดยปริยาย

อย่างไรก็ตาม มีผู้อ่านไทยรัฐจำนวนมากอยากทราบว่า “ดองดึง” มีต้นขายอยู่หรือไม่ และจะซื้อหาได้จากที่ไหน ซึ่งก็ทราบว่า “ดองดึง” ชนิดที่เป็นต้นปลูกในกระถางไม่พบมีวางขายแล้ว จะมีเฉพาะ “หัว” ของ “ดองดึง” เท่านั้น วางขายให้ผู้ซื้อ ซื้อไปปลูกเอง จึงแจ้งให้ทราบอีกตามระเบียบ

ดองดึง หรือ GLORIOSA SUPERBA LINN. ชื่อสามัญ GLORY LILY, CLIMBING LILY อยู่ในวงศ์ LILIACEAE มี ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เป็นไม้เถาเลื้อยขนาดเล็ก มีหัวใต้ดิน ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปใบหอกค่อนข้างยาว ปลายใบยืดยาวและม้วนลงเป็นมือเกาะ โคนใบมน สีเขียวสด

ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวๆ ตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง กลีบรวมมี 6 กลีบ เป็น รูปแถบโค้งกลับไปทางด้านก้านดอก ขอบหยักเป็นคลื่น ดอกเป็นสีเขียวอ่อน เปลี่ยนเป็นสีเหลืองและสีแดง เมื่อบานเต็มที่เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. มีเกสรตัวผู้ 6 อัน ก้านเกสรกางแผ่เป็นรัศมี เวลามีดอกดกและดอกบานพร้อมกันทั้งต้นจะดูสวยงามมาก “ผล” เป็นฝัก เมื่อแก่แตกได้ ภายในมีเมล็ด ดอกออกช่วงฤดูฝน ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและหัวใต้ดิน ถิ่นกำเนิดเอเชียเขตร้อนทั่วไป และ แอฟริกา มีชื่อเรียกอีกคือ ก้ามปู (ชัยนาท) คมขวาน, บ้องขวาน, หัวขวาน (ชลบุรี) ดาวดึงส์, ว่านก้ามปู (ภาคกลาง) พันมหา (นครราชสีมา) และ มะขาโก้ง (ภาคเหนือ)

ประโยชน์ หัวใต้ดิน และ เมล็ด มีสารจำพวก “อัลคาลอยด์” ชื่อ COLCHICINE, SUPER BINE, GLORIOSINE, METHYLCOLCHICINE โดยเฉพาะ COLCHICINE ใช้ในยาแผนปัจจุบัน แก้โรคปวดข้อ (GOUT) และฆ่าเซลล์มะเร็ง
บางชนิด ยาพื้นบ้าน แก้โรคเรื้อน คุดทะราด บาดแผล แก้เสมหะ หัว ฝนทาแก้พิษสัตว์กัดต่อย แต่ หัวกับเมล็ดก็มีโทษ ถ้ากินมาก
จะคลื่นไส้อาเจียน ทำให้หมดสติและตายได้ จึงต้องระวังครับ.

“นายเกษตร” :http://www.thairath.co.th/